Thursday, October 7, 2010

भविष्याची गरज

गेल्या काही वर्षामध्ये बाइक्सची वेगवेगळी मॉडेल्स ग्राहकांना आकृष्ट करत आहेत. आजकाल सीएनजी, एलपीजीसारख्या पर्यावरणस्नेही इंधनांचा वापर दुचाकी वाहनांसाठी कसा करता येईल, यावर प्रयोग होत आहेत. चार्जिगची सुविधा सर्वत्र उपलब्ध झाल्यास बॅटरीवर चालणाऱ्या बाइक्सही लोकप्रिय होतील..

धूमचित्रपटाने भारतातील प्रेक्षकांना मोटारसायकलींच्या एका वेगळ्या विश्वाची ओळख करून दिली. दुचाकी म्हणजे केवळ प्रवासाचं साधन इतकीच त्यांची ओळख होती. पण,मोठमोठी वाहनं जाणार नाहीत, अशा ठिकाणी वेगात जाण्याची तिची खुबी पाहून या वाहनाच्या प्रेमात सगळं जग पडलं आहे. गेल्या काही काळात तर बाइक्सच्या वेगवेगळ्या श्रेणी ग्राहकांना आकृष्ट करू लागल्या आहेत.

भारतीय अर्थव्यवस्थेची वाढ वेगाने होत असताना, इथल्या तरुण ग्राहकांच्या हातात मोठय़ा प्रमाणावर पैसा खुळखुळू लागला आहे. त्यांना आकृष्ट करण्यासाठी देशातल्या अनेक दुचाकी बनवणा-या कंपन्यांसह चारचाकी किंवा मोठय़ा वाहनांच्या उत्पादक कंपन्यांनाही दुचाकीची ही वाढती बाजारपेठ खुणावू लागली आहे. या बाजारपेठेच्या वाढीचा वेग इतका आहे की गेल्या वर्षीच्या जागतिक मंदीच्या काळातही- सर्व उत्पादनांचा विक्रीचा आलेख घसरलेला असताना, ही बाजारपेठ मात्र दमदार वाटचाल करत होती.

एकीकडे पेट्रोलसारख्या इंधनाची टंचाई आणखी काही काळात भासणार असल्याचे इशारे दिले जात असताना, काही दुचाकी उत्पादकांनी थेट विजेवर चालणाऱ्या दुचाकी बाजारात आणल्या आहेत. सध्या या वाहनांची क्षमता कमी असली तरी भविष्यात त्यांच्या चार्जिगची सोय सर्वत्र उपलब्ध होऊ लागल्यावरच त्यांचा वापर वाढणार, हे स्पष्ट आहे. त्याचबरोबर पर्यावरणस्नेही सीएनजी, एलपीजीसारख्या इंधनांचा वापर दुचाकी वाहनांसाठी कसा करता येईल, याचीही चाचपणी केली जाऊ लागली आहे.

थ्री इडियट्सचित्रपटातील रांचो अर्थात फुनसुक वांगडूने स्कूटरच्या इंजिनाचा वापर करून दैनंदिन गरजेची अनेक उपकरणे चालवली होती. पण हे केवळ सिनेमापुरतेच मर्यादित नाही. ग्रामीण भागातही असे अनेक फुनसुक वांगडू आहेत, ज्यांनी त्यांच्या दुचाकींचा वापर अशा उपकरणांसाठी केला आहे. त्यामुळे या वाहनाला नाक मुरडण्यापेक्षा त्याचे उपयोग, त्याचे फायदे पाहणं ही काळाची गरज आहे. कारण लांबचलचक वाहतूक कोंडीत बडीबडी वाहनं अडकून पडलेली असताना हेच वाहन त्यातून लीलया बाहेर पडतं. पर्यावरणस्नेही इंधनांचा वापर केला आणि दुचाकींसाठी वेगळ्या लेन ठेवल्या तर नक्कीच हवामानबदलाच्या संकटावर काही अंशी तरी मात करता येणं शक्य होईल. (पर्यावरणाबरोबरच स्वत:च्या शरीराच्या संवर्धनात साध्या सायकलींना पर्याय नाही, हे मात्र तितकंच खरं आहे.)

गेल्या तीन महिन्यांच्या काळात आपण या दुचाकी वाहनांच्या विविध प्रकारांची, त्यांच्या उपयोगीतेची, त्यांच्यावरून केल्या जाणा-या सफरींची तसंच त्यांच्या सफरींबाबत चर्चा केली. पुरेशी काळजी घेतली, बाइक्सची योग्य देखभाल केली तर सर्वाचंच बाइझिंग आनंददायी ठरेल.

Saturday, October 2, 2010

बाइकसंगे उडा

घरोघरची मातृदैवतं ‘गाडी उडवणं कमी कर जरा’ असा सल्ला देतात, त्यातलं लाक्षणिक अर्थाचं हे ‘उडवणं’ नाही की बाइकला काही पंख लावून उडण्याचीही ही स्पर्धा नाही.. उंच टेकाडावरून बाइकसह हवेत स्वत:ला भिरकावून देण्याची ही स्पर्धा आहे!

मोटरसायकलवरच्या खेळांमध्ये धोकादायक रस्त्यांवर वा-याच्या वेगाने धावण्याच्या स्पर्धासह चिखलातून तोल सावरत मार्ग शोधणे किंवा अगदी गंमत म्हणून रानावनातून भटकण्याच्या स्पर्धाचाही- म्हणजेच ऑफरोडिंगचा समावेश होतो. पण या भागात आपण अगदी हवेत उड्डाण करण्याच्या स्पर्धाची माहिती घेत आहोत. घरोघरची मातृदैवतं गाडी उडवणं कमी कर जराअसा सल्ला देतात, त्यातलं लाक्षणिक अर्थाचं हे उडवणंनाही की बाइकला काही पंख लावून उडण्याचीही ही स्पर्धा नाही.. उंच टेकाडावरून बाइकसह हवेत स्वत:ला भिरकावून देण्याची ही स्पर्धा आहे!

फ्रीस्टाइल मोटोक्रॉस किंवा एफएमएक्स नावानं ही स्पर्धा ओळखली जाते. या स्पर्धेत एकेक स्पर्धक येऊन आपले बाइकवरचं संतुलन दाखवून समोरच्या पंचांसह जनतेकडून कौल आजमावतो.

बिग एअर आणि फ्री स्टाइल मोटोक्रॉस अशा दोन प्रकारांत ही स्पर्धा होते. त्यातल्या बिग एअर प्रकारात प्रत्येक स्पर्धकाला दोन जंप मारण्याची संधी दिली जाते. सुमारे 18 मीटर (60 फूट) लांबीच्या रॅम्पवरून हे स्पर्धक हवेत झेप घेतात. त्यात त्या स्पर्धकाच्या उडीतील नावीन्य, त्याचे कौशल्य, अवकाशात किती वेळ राहिला याच्या आधारे स्पर्धकाला 100 पैकी गुण दिले जातात.

फ्रीस्टाइल मोटोक्रॉस ही स्पर्धा या प्रकारातील जुनी स्पर्धा. त्यात सुमारे दोन हेक्टरच्या परिसरात तयार केलेल्या ट्रॅकवर 90 सेकंद ते 14 मिनिटांच्या कालावधीत विविध स्पर्धाप्रकार करून दाखवावे लागतात. त्यात विविध लांबीच्या उडय़ा घेण्यासह वेगवेगळ्या कठीण वळणांवरून त्यांना गाडी चालवावी लागते. या स्पर्धेतही पंचांचे एक पॅनेल असते आणि तेही 100 गुणांच्या आधारे स्पर्धकाला त्याचे कौशल्य पाहून गुणदान करतात.
  • बॅकलिफ्ट

या स्पर्धाप्रकारातील सर्वात अवघड भाग मानला जातो. त्यात गाडीच्या मागच्या सीटवर बसून किंवा उभे राहून विविध कौशल्याचे प्रकार केले जातात. तेही गाडी हवेत असताना. मात्र हा खेळ अत्यंत धोकादायक आहे.. त्यात स्पर्धकांच्या जिवावर बेतल्याचेही प्रकार घडले आहेतं.